ÇATALCA MÜBADELE MÜZESİ

Sene 1923, Ortalık başladı kaynamaya, bir laflar dolanır, mübadele derler, gitmeliymişiz oralardan evimizi bırakıp... (Dedemin İnsanları)

Bana, Dedemin İnsanları filmindeki bu repliği hatırlatan, asırlardır ata yurtlarında yaşayan insanların hafızalarımıza acılarla dolu hikayelerini kazıyan, devletler arası nüfus değişim hareketiydi MÜBADELE...

BU MÜZENİN ÇATALCA' DA OLDUĞUNU BİLİYOR MUYDUN?

"Çatalca’da 20 Aralık 2010' da açılan Mübadele Müzesi, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Kültürel Miras ve Müzeler Direktörlüğü çalışmaları kapsamında, Lozan Mübadiller Vakfı ve Çatalca Belediyesi işbirliği ile Türkiye’nin ilk göç temalı müzesi .

Mübadeleye tabi tutulan Yunan ve Türk vatandaşlarının, çocukları ve torunlarının, yakınlarının, mübadeleye bir şekilde ilgi duyanlara geçmişi anımsatacak özlem, hüzün ve sevinç duygularının canlanmasını sağlayacak, kültürel ilişkileri geliştirecek mekân ve ortamları yaratacak Mübadele Müzesi'nde aile büyüklerinin giyim eşyaları, mutfak aletleri, yazılı belgeler, fotoğraflar ve her türlü anı eşyaları sergilenmekte..."

Küçük bir müze belki ama anlamı o kadar büyük ki... Duygulanmamak imkansız. Sandıklar, kıyafetler, tapular, hikayeler...Yaşanmışlıklar bir arada...

30 Ocak 1923 tarihinde TBMM Hükümeti ile Yunan Hükümeti arasında imzalanan Nüfus Mübadelesi Sözleşmesi sonucu gerçekleşen zorunlu göç uygulamasıyla Yunanistan ve Türkiye'den yaklaşık 2 milyon insan doğdukları toprakları terk etmek zorunda kalmışlar.

Sahip oldukları ne varsa geride bırakmak zorunda kalan bu insanlar; yalnızca taşıyabildikleri eşyaları, anıları, gelenekleri ve kültürleriyle yeni vatanlarına yerleşmişler.Geride bırakmak zorunda kaldıkları değerleri; mal varlıkları, evleri, kaybettikleri yakınlarının mezarları ise Çatalca'da Mübadele Müzesi sayesinde bir nebze olsun var olmaya devam ediyor.

Müze Binası, Rumlar'ın yaşadığı dönemde taverna olarak, Cumhuriyet döneminde ise banka olarak hizmet vermiş tarihi bir bina.Avrupa 2010 Kültür Başkenti Ajansı, Lozan Mübadilleri Vakfı ve Çatalca Belediyesi işbirliği ile müzeye dönüştürülen bu yapı, Ölçer Ailesi'nin tahsisi sonucu 'Mübadele Müzesi' olarak restore edilmiş.

Mübadele Müzesi mübadele sürecini yaşamış kuşağın anılarını, fotoğraflarını, görsel ve işitsel kültürel miraslarından örnekleri barındırıyor.Ana dilde söylenen türkülerden, çeşitli kitap ve haritalara, el dokuması ürünler, gelin çeyizlerden, nüfus kayıt belgelerine ve ev eşyalarına kadar döneme ışık tutan pek çok materyale sahip...

Geçmişte yaşanan acı tatlı ne varsa tüm bu duyguları kalbinin en derininde hissedeceğin bu müzeyi gezmeni yürekten tavsiye ediyorum. Okumaktansa, yerinde görmek inan bana çok farklı...

Ben gittiğimde müzenin girişinde sadece Pazartesi günleri kapalı olduğu yazıyordu, tesadüf bu ya plansız gerçekleştirdiğim gezilerimi kaleme aldığım günlerden biriydi o da Pazartesi' ye denk geldi. Ama müze müdürünün kapıya telefonunu bırakması ve yakın mesafede olması bana inanılmaz bir sevinç yaşattı. Eğer sen de yanlışlıkla kapalı olduğu gün gidersen üzülme, kapıdaki telefon numarasını araman yeterli olacak :)

ÇATALCA' DA NELER YAPILIR?

Çatalca'ya gidip bir müze gezip dönülmez tabi ki! Sonrasında mutlaka köfte yemeni öneririm , bir çok güzel yer var bunun için. Benim tercihim, Çatalca' nın en meşhur lokantalarından biri olan meydandaki Ali Baba köftecisi...

Köfte ile enerjini geri kazandıktan sonra gezmeye devam edebilir, hava da güzelse doğanın keyfini çıkarabilirsin. Bisiklet kiralayabilir, yürüyüş yapabilirsin.Harika fotoğraflar çekebilirsin. Huzurlu ve doğa ile iç içe olmak isteyenler kamp kuruyorlar ya da çevre otellerde konaklıyorlar. Bütçene ve tercihine göre birçok seçenek mevcut.

Birinci Balkan savaşları sırasında şehit olan askerler için yapılmış olan Dağyenice Alaiye Şehitliği' nden, Topuklu Çeşmesi' ne, Çatalca Anıt Ağaçları' ndan Yalıköy Plajı' na, İnceğiz Mağaraları' ndan, Çilingoz Plajına bir çok yeri rotana ekleyebilirsin....

Eğer yaz insanıysan ve denize girmek istiyorsan Çatalca' ya yaz aylarında gitmen hoşuna gidecektir. Ben herkesin aynı şeyleri yaptığı zamanları sevmediğim için yazın kış, kışın yaz insanıyım diyebilirim:) Tenhayken keyfini çıkarmayı çok seviyorum. Özellikle benim gibi İstanbul' da yaşıyorsan ve arada kısa bir sessizlik istiyorsan , 1 saatlik mesafede olan Çatalca' ya kaçabilir kafanı dinleyip, yenilenip alışkanlıklarına geri dönebilirsin.

Beslenmeyi oldukça önemseyen biri olarak Çatalca' ya gittiğimde en sevdiğim şey yol kenarlarında tarladan taze toplanmış sebze ve meyvelerden kendi ellerimle seçip almak oluyor. Domatesin kokusu ve tadı inanılmaz mesela:) Ne ararsan var ve fiyatlar gayet makul.

Evliya Çelebi' ye göre Çatal Dağı' nın eteklerine kurulduğu için Çatalca adını alan bu şirin ilçe, kocaman bir tarihi ve güzelliği içinde barındırıyor. Muhteşem doğası, sakinliği, denizi, plajları ve kültürel değerleri ile herkesin ilgisini çekmeyi başaran bir yer....

"Tarihi öğrenmeyenler, onu tekrar yaşamak zorunda kalırlar..."

Keyifli gezmeler,

PINAR TOK