ERZURUM PALANDÖKEN

Türkiye' nin en kalabalık yirmi yedinci şehri Erzurum' dayım. Dadaşların şehrindeyim (yani yiğit, delikanlı, mert, cesur, dost anlamında; geniş anlamıyla da Erzurum Bölgesi' nin efesi - Erzurum barlarını oynayan kişi- elele tutuşarak oynanan bir halk oyunu). Her anlamıyla güzel....

Tarihiyle ve kış sporları tesisleriyle insanda alışkanlık yapacak bir güzelliğe ve derinliğe sahip. Kış turizminin belkemiği olması gereken bir yer ama buna rağmen talep oldukça az. Bunun sebeplerini ve detaylarını "Palandöken'in Fatihi" sevgili kayak öğretmeni Fatih Demir ile gerçekleştirdiğim röportajımda birazdan okuyacaksın. Hemen öncesinde Erzurum' da, kayak sporu dışında neler yaptım kısaca birlikte bakalım...

Tarih kokan bir şehir Erzurum. En güzeli de bu tarihin uzun bir cadde üzerinde yürüyerek tek tek gezilebilmesi. Ben de öyle yaptım. Gezdiğim yerleri uzunca kaleme alamayacağım kış turizmi odaklı bu yazımda, özet bir tanıtım yapmadan da geçmek istemedim...

Yakutiye Medresesi' nden Ulu Camii' ye, Çİfte Minareli Medrese' den Üç Kümbetler' e, Erzurum Kalesi' nden Atatürk Evi Müzesi' ne kadar hepsi ayrı ayrı büyülüyor insanı. Hele o Erzurum evleri yok mu! Girince çıkasın gelmiyor içinden. Muhteşem bir tarihi doku söz konusu. Kıtlama usulü içilen yöresel çayını eline alıp etrafı incelerken arkadan ince ince Erzurum türküleri yükseliyor. Evlerin iklim koşullarına göre biçimlenişine mimarlar kadar hayran kalıyorum. Kullanılan tüm taşlar hem depreme hem su basmasına özel dizayn edilmiş. Yöresel kıyafetlerin sergilendiği bölümlerden, antikalara kadar harika bir konsepte sahip bu evler. Kesinlikle gezmeden dönme. Bir de Taşhan' ı var ki, özellikle kadınlar buraya hayran kalacaklar. En az benim hayran kaldığım kadar! Vitrinler muhteşem modellerle taşlarla dolu. Kolyeler, bilezikler, yüzükler gerçekten büyüleyici güzellikteler. Meşhur oltu taşı adeta al beni diye bağırıyor( ağaçların reçinesi ile kil ve linyitin karışımından olan oltu taşı, kıymetli bir maden olup sadece Oltu ilçesinden çıkarılmaktadır) Erkekler için de harika tesbihler ve yüzükler var. Görülmeye değer...

Eee tabi alışverişin ve bu kadar gezmenin üzerine Erzurum' un meşhur cağ kebabını, üzerine de kadayıf dolmasını parmaklarınla birlikte yiyebilirsin. Harika lezzetler...

ŞİMDİ GELELİM KIŞ TURİZMİNE... Nasıl olur da Palandöken kış turizmi konusunda zayıf kalır?

Bunun en iyi cevabını yıllarını bu işe vermiş, Erzurum'un ve kayak sporunun aşığı sevgili Fatih Demir hoca verir dedim ve sordum;

PINAR: Sevgili Fatih , harika bir kayak sporu sonrası Erzurum çayı eşliğinde sohbet ederken sana bazı sorularım olacak... Öncelikle kendini tanıtır mısın okurlarıma?

FATİH DEMİR: Keyifle sevgili Pınar. 1982 Erzurum doğumluyum. Atatürk Üniversitesi İşletme mezunuyum ve şu anda Dedeman Otel Palandöken' de kayak öğretmenliği yapıyorum.

PINAR: Kayakla nasıl tanıştın?

FATİH DEMİR: 5 yaşından beri tanışıyoruz... Erzurum kayak kulübü' nde sporcu olarak başladım. Yetenekli olan çocukları şu anda bizim yaptığımız gibi yarışçı olarak milli takıma hizmet amaçlı yetiştiriyorlardı. Ben de 9 yaşında henüz miniklerde yarışırken, Uludağ' da gerçekleştirilen Uluslararası çocuk kupasında dereceye girerek ilk kez milli oldum 17 yaşına kadar da sporcu olarak devam ettim.

Üniversite döneminde bir süre ara verdim.

PINAR: Kayağa aşık biri olarak neden spor akademisi değil de işletme okudun?

FATİH DEMİR: İşletme fakültesi okudum çünkü matematikte biraz iyiydim. Kayakta zaten iyiydim ve eğitimliydim. Aslında hedefim hukuktu yeterli puanı aldım fakat ozaman Atatürk Üniversitesi' nde hukuk bölümü yoktu ve ben kayaktan uzak kalmak istemiyordum. O yüzden Erzurum da kalmayı ve burada okumayı tercih ettim. Bu sırada yarışırken, üniversiteyi bitirdim ve yine Atatürk Üniversitesi' nde yüksek lisans yaptım ve eğitimime devam ettim. Abim İsveç vatandaşı olduğu için satış pazarlama üzerine mastır programına başladım fakat Erzurum yine ağır bastı ve yaeım bırakarak döndüm yani buradan uzak kalamadım.

PINAR: Kayaktaki derecelerinden bahsedelim mi biraz... ?

FATİH DEMİR: Üniversite zamanları snowboard popüler olmaya başlamıştı. Sonra snowboard ciddi bir şekilde yaygınlaşmaya başladı ve ben snowboard' a merak saldım. 2001 yılında ilk kez snowboard Türkiye şampiyonasına katıldım ve Türkiye 2. si oldum. Milli takıma seçildim fakat o dönem fedarasyon özerk değil devlete bağlıydı, maddi yetersizlikler yüzünden o sene Kanada ve Avusturya' daki dünya şampiyonasına katılamadık.

Tekrar 2003 yılında Türkiye şampiyonasına katıldım ve 3. lük elde ettim. Snowboard' da hiç Türkiye şampiyonu olamadım çünkü snowboard Türkiye' de yaygınlaşmaya başladığı zaman özellikle Uludağ'daki kulüpler buna biraz daha ağırlık verdi. Erzurum' da ise, Erzurum kayak kulübü'nün tek snowboard sporcusu bendim. Kayak kulübü de eski sporcusu olduğum için bana böyle bir şans tanıdı ama aynı zamanda şu şartı da koştu, "senin için bir bütçe ayıramayacağız, sen kendi şartlarınla gidebilirsin". O dönemde genelde hep Alp disiplini üzerine yoğunlaşıyorlardı ve snowboard' a bir bütçe ayıramıyorlardı. Şu anda çok farklı.

Erzurum' da artık sadece snowboard yarışçısı yetiştirmek üzerine çok kulüp var. 2006 yılında Türkiye'den ilk defa snowboard takımı yurtdışına çıktı. 4 erkek 2 kadın sporcu arasında ben de vardım. Rusya' nın Abzakovo bölgesinde dünya şampiyonasına katıldık ve ülkemizi başarıyla temsil etmeye çalıştık daha sonra 2007 yılında antrenör olarak göreve başladım. 2014 yılında da kayak federasyonunda aktif olarak kayakla atlama dalında antrenörlük yaptım. Bunun sonrasında da kayak öğretmeni oldum ve Dedeman otel' de çalışmaya başladım.

PINAR: Kayak sporunda en başarılı öğrenci profilin hangisi ve kayağa başlama yaşı diye bir sınır var mı? Çok sayıda minik kayakçı gördüm bugün dimdik tepelerde!

FATİH DEMİR: Kesinlikle çocuklar çok daha kolay öğreniyorlar. 5 yaş ideal başlama yaşı ama 2,5 yaşında da öğrencilerim oluyor. Çocukların öğrenme aşamalarının kolaylıkları da zorlukları da var. Çocuklara teorik olarak herhangibir şey öğretmenize gerek kalmıyor. Sadece hareketi göstermeniz yeterli oluyor. Onlar sizi taklit ederek hareketi yapıyor zaten.

Yetişkinler biraz daha zorlanabiliyorlar çünkü içlerinde biraz korku oluyor. Bir sakatlık yaşarsam işimden ayrı kalırım korkusuyla biraz daha tedirgin başlıyorlar. Kayağın öğrenme aşamasında bir de böyle psikolojik boyutu var bu yüzden onlarla biraz sohbet ederek rahatlatmaya çalışıyoruz, bu sayede daha relax bir şekilde kayabiliyorlar.

Bunun bir yaşı yok aslında biraz da kişiye bağlı, mesela 75 yaşında bir öğrencim vardı Avusturalya' dan gelmişti ve hayatında ilk kez kayak yapacaktı. Çok da iyi öğrendi ve kaydı. Kesinlikle öğrenmenin yaşı yok. Her yaş için keyifli bir spor.

PINAR: Kayak bir tutkuya mı dönüşüyor zamanla? Kayak öğretmenliğinin süreçleri neler?

FATİH DEMİR: Tam da öyle. Kayağa bir kez başlayan bir daha bırakmak istemiyor. Bir kez başlayan "keşke daha önce başlasaymışım" diyor... bunun gibi bir çok geri bildirim alıyoruz öğrencilerden.

Kayak öğretmeni olmak kolay bir şey değil. Bunun için, 1. Kademe 2. Kademe 3. Kademe antrenör olmanız gerekiyor teorik ve pratik sınavlar, eğitimler bu da yaklaşık 10 yıl demek bu yüzden herkes yapamıyor.

PINAR: Gelelim en merak ettiğim konuya... Kış turizminin tavan yapması gereken bir yer bana göre Palandöken ama çok zayıf kalmış. Yetersiz tanıtım mı alt yapı eksikliği mi?

Tabi ben de buraya gelmeden ve pistleri denemeden önce bu kadar farkında değildim. Benim gibi farkında olmayan bir çok insanda farkındalık yaratalım diyorum.... Genel görüşlerinle birlikte Erzurum' la Uludağ ve Kartalkaya' yı karşılaştır dersem neler söylersin?

FATİH DEMİR: Bu soru için teşekkürler gerçekten...

Gerek antrenörlük döneminde gerekse turist olarak yurt dışında birçok kez bulunduk. Ayrıca 2008 yılında Rusya' da Rixos otel' in kayak öğretmenliği' ni de yaptım. Açıkçası üzüntüyle söylemek gerekirse kış turizmi yaz turizmine nazaran Türkiye' de biraz geri kaldı. 2011 yılında bildiğiniz üzere Erzurum' da üniveriste oyunları yapıldı. Bu ülkemiz açısından çok büyük bir reklamdı ve yatırımlar yapıldı fakat organizasyondan sonra bu tanıtım yetersiz kaldı yani bir sonraki aşamaya geçilemedi. O reklam iyi kullanılsaydı yurt dışından birçok talep olabilirdi. Aksine şu anda Türkiye' den yurt dışına kış turizmi için çok fazla talep var. İç pazarı dahi çekmekte zorlanıyoruz.

Hem reklama bağlıyorum bunu hem de dediğiniz gibi alt yapı eksiklikleri de buna sebep. Şahsi fikrim, mesela Rusya'da 2014 yılında olimpiyat oyunları yapıldı 2015 yılında gördüm ki aslında Türkiye hizmet anlamında yaz turizminde muhteşem hizmet verebiliyor fakat kış turizminde çok zayıf kalıyor. Özellikle teknik elemanların biraz daha eğitimli olması ve doğru yönlendirilme yapılması gerektiğini düşünüyorum.

Uludağ ve Kartalkaya ile Erzurum' u karşılaştırırsak şunu net olarak söyleyebilirim ki, Erzurum açık ara geçer. Erzurum' un oldukça uzun pistleri var. En uzun pisti Ejder tepesidir tam tamına 12 km. Sizin maalesef havadan dolayı göremediğiniz pist. İnşallah bir dahaki sefere gelince oradan da kayarsınız. Muhteşem bir manzara ve orta seviyedeki bir kayakçı yaklaşık 45-50 dakika hiç teleski görmeden keyifle kayabilir, bir de mekanik tesisler yeni olduğu için çok fazla sıra beklemiyorsunuz. Zaten pistler uzun olduğu için beklemeniz söz konusu olmuyor.

Bunun dışında Konaklı' da 2011 yılında açılan bir kayak merkezimiz daha var Erzurum'da. Orada konaklama şu anda yok fakat 6 adet mekanik tesis var. Ayrıca kullanabileceğiniz, dinlenebileceğiniz kafeler ve dinlenme alanları da mevcut. Buraya 30 km uzaklıkta, dileyen shuttle' la orada da kaymaya gidebiliyor. Buradan aldığınız ski pass' ı aynen orada da kullanabiliyorsunuz. Çok da güzel pistleri var. Aynen Palandöken' deki gibi her seviyeye uygun mavi, kırmızı, siyah pistleri mevcut. Mesela 1 hafta Erzurum Palandöken' e geldiyseniz , burada kalıp 3 gün de orada kayabilirsiniz.

PINAR: Bütün bu sebepler dışında eğlence hayatının olmaması da bir neden mi Palandöken' in tuizm açısından zayıf kalması ? Üniversitelerin ilgisi nasıl?

FATİH DEMİR: Genelde Erzurum' u çocuklu aileler tercih ediyor. O yüzden çok fazla eğlence aradıklarını düşünmüyorum ama eğlence anlamında tabi ki eksikliğimiz var.

İki yıldır her sene başı Üniversite şenlikleri yapılıyor. Bu yıl ikincisi düzenlendi. Büyük şehir belediyelerinin katkılarıyla reklamlar yapıldı billboar' larda, televizyonlarda. Sanatçılar geldi, dağda ve şehirde konserler verdiler. Biraz daha halkı çekebilmek açısından oldukça yararlı oldu aslında.

PINAR: Kapasite nedir peki ? Palandöken ne kadar misafiri ağırlayabiliyor?

FATİH DEMİR: Yaklaşık konaklama kapasitesi 3000 civarı. Yılbaşı ve sömestirde bu %100' e kadar artıyor. Bu dönemler haricinde maalesef gereken ilgiyi göremiyor. Uludağ' ın İstanbul'a, Kartalkaya'nın da Ankara'ya yakın olması ve eğlence hayatının baskın olması tabi ki avantaj olarak görülüyor ve tercih sebebi oluyor fakat şunu hatırlatmakta yarar görüyorum Erzurum' a gelmek aslında çok daha kolay. İstanbul' dan uçağa bindiğiniz zaman 1,5 saatte Erzurum havalimanına iniyorsunuz 20 dakika içinde de konaklayacağınız dağ otellerine ulaşabiliyorsunuz. Aslında ulaşım açısından bakınca çok çok daha avantajlı bir bölge burası. İnsanların Erzurum' a karşı bir önyargısı var bunu kıracağımızı düşünüyorum. Büyük şehir belediyesinin şu andaki tanıtım kampanyalarıyla da Erzurum' un hakettiği ilgiyi görmesini umuyorum...

2017 Ocak ayında EYOF gençlik olimpiyatları Erzurum' da yapılacak ve büyük bir organizasyon olacak bunun da yararlı olacağını düşünüyorum.

PINAR: Kayak federasyonu neden sıkıntı çekiyor? Yatırım yapan, destekleyen gönüllüler yok mu?

FATİH DEMİR: Türkiye' deki yarışmaların çoğu Erzurum' da yapılıyor. Federasyonun amacı bir çok branşta iyi sporcular yetiştirmek, turizm ayağında yer almak değil. Bu anlamda da otel işletmelerine büyük iş düşüyor diye düşünüyorum. Eskiden daha iyiydi fakat son yaşanan politik gerginliklerle oldukça azaldı talep. Ayrıca Polonya, Bulgaristan gibi ülkelerdeki kayak merkezlerindeki imkanları burada maalesef sunamadık. İnsanlara biraz daha kaliteli hizmet sunabilirsek daha iyi olacağını düşünüyorum.

PINAR: Peki pistler neden 16:00' da kapanıyor burada ?

FATİH DEMİR: Evet pistler burada biraz daha erken kapanıyor doğuda olduğumuz için. Fakat bir sonraki güne arkadaşlar canla başla çalışıp pistleri gayet güzel hazırlıyorlar. Ayrıca ille de geç saate kadar açık pist isterim diyen kayak sporcuları için buradaki bazı tesisler akşam saatlerinde de kayak sporu yapma lüksünü sağlıyor.

PINAR : Unutmadan sormak istiyorum, sohbetimiz sırasında "Kimler kayak yapamaz? " diye sorduğumda harika bir ayrıntı vardı cevabında, tekrarlar mısın lütfen?

FATİH DEMİR: Elbette seve seve. Herkes kayak yapabilir. Mesela, bize down sendromlu çocuklar da geliyor. Onları fazla zorlamadan, çok dik tepelere çıkarmadan kayak yaptırabiliyoruz. Böyle bir öğrencim vardı 14 yaşında down sendromlu, o da çok güzel öğrenmişti. Elimi sık sık tutuyor olsa da çok mutluydu. Ailesi de tabi ki çok mutlu olmuştu bu duruma.

PINAR: Peki ders ücretleri nasıl Erzurum' da ?

FATİH DEMİR: Türkiye Kayak Federasyonu ve Kayak Öğretmenleri Derneği ortak bir şekilde minumum taban fiyattan ders ücretlerini sezon başında açıklarlar. Bunu bütün kayak okullarına dağıtırlar. Bu alt sınırdır. Bunun üzerine çıkan kayak okulları da var, bu fiyatta kalanlar da var. Bu bölgeye göre değişmez tüm Türkiye' de aynıdır. Kayak okulları " emeğin karşılığı olmaz, emeğinizin karşılığını alın" der.... Şu andaki 1 saatlik özel ders fiyatı 180 tl.

PINAR: T-shirt le ne zaman kayabiliriz burada?

FATİH DEMİR: Tshirt ten ziyade özellikle Polonyalı ve Rus misafirlerimiz burada bikini ve şortla kayıyorlar:) malum güneş ışığına hasretler.... Güneşi görünce de kayağa başlarken mutlaka bu şekilde kayarlar.

Mart ayı ideal bir kayak ayı. Kar yağsa bile arkası mutlaka pırıl pırıl bir güneştir. Hava sıcak olur. Sezon başı aralık 15, sezon sonu ise nisan 15'tir. Bazen mayısa kadar devam eder.

PINAR: Ben bunu yaşayarak öğrendim, okurlarım adına soruyorum tekrar "Neden Erzurum' a gelsinler? "

FATİH DEMİR: Bir kere kayağın merkezi Palandöken' dir. Her seviyeye uygun ve oldukça uzun pistlerimiz var. Bunun dışında Erzurum tarihiyle de oldukça derin bir şehir. Çifteminareli medreseden başlayıp bir çok tarihi yeri gezebilirler. Hediyelik Erzurum oltu taşından alabilir, cağ kebabını tadabilirler. Zaten şehir merkezi dağa çok yakın olduğu için büyük bir avantaj. Sadece 6 dakikada merkezdesiniz. Herkesi Erzurum' a bekliyoruz.

PINAR: Kış turizmi ve kayak sporuyla ile ilgili yararlı bilgi ve görüşlerine teşekkürler. Son olarak gelecek planların nelerdir ve eklemek istediğin bir şey var mı?

FATİH DEMİR: Ben teşekkür ediyorum bütün bu yararlı sorular için.

Kesin şöyle bir planım var diyemem. Bugüne kadar bir çok şey denedim ama dönüş noktam hep burası oldu. Yani kayak dışında bir planım yok desem yeridir.

Ben eğitimimden önce 3 yıl bankacılık yaptım ama beni çok tatmin etmedi. Psikolojik anlamda etmedi... Kayak öğretmenliğinde özgürlüğe alıştık. Ayrıca bir kayak öğretmeni olarak şunu söyleyebilirim ki, öğrencimin çok iyi bir şekilde kayabilmesi, ailelerin çocukları bu sporu öğrendiklerinde mutlulukla teşekkür etmeleri benim için en büyük haz. Bunu çok özlediğim için de bankacılığı bırakıp dağlara geri döndüm. Bunun dışında İzmir' de zayıflama ve güzellik merkezim var. Yani aynı zamanda ticaretle de uğraşmaktayım yaz aylarında da zamanımı dolu dolu geçirmek adına. Zaten federasyonda görev almıyorum artık. İşime yoğunlaşmış durumdayım.

KAYAK RUHUMUZDA VAR KAR SUYU KANIMIZA İŞLEMİŞ ÇIKMAZ KOLAY KOLAY!

Kaymadığım zamanlar gerçekten pistleri çok özlüyorum mesela geçen yıl bir sakatlık geçirdim ve uzun süre kayamadım. Doktorumun çok büyük telkinleri ve ısrarlarına rağmen, kaymamam gerekirken dayanamadım ve sezon sonu ayağıma kayaklarımı taktığım gibi kendimi pistlere attım. Tabi yazın fizyoterapist eşliğinde güçlendirmeler yapmıştım. Geçmişten gelen yarışçı ruhumun da etkisi oldu kısa sürede yeniden kayak yapabiliyor olmamda..

Sevgili Pınar, çok teşekkür ediyorum bu harika söyleşi için. Hava şartlarından dolayı kayamadığınız en uzun pistte kaymanız için tekrar sizi buraya bekliyoruz. Hatta bir dahaki sefere bir gün de Konaklı kayak merkezinde kayarsınız. Oradaki pistleri de görürsünüz, çok seveceğinize eminin.

Bir Erzurum atasözü der ki; Allah dağına bakar kar verir.... Gezmek, yeni yerler görmek de bana bahşedilen "kar" ... Ben ay' ı hedefledim, ıskalarsam bile yıldızların arasına inerim. Kendi gemimin kaptanıyım, ya sen?

Başka yerlerde görüşmek üzere, bol seyahatlere....

Sevgiyle

Pınar Tok